Тыва (рочӧнжык Тува) – тыва отирлӧн горт му, асъюралан республика, Роч Федерация видзантор, пырӧ Сибир федерал кытшӧ.

Тыва Республика
Тыва Республика
Республика Тыва

Вужпас
Coat of arms of Tuva.svg
Дöрапас
Flag of Tuva.svg
Тыва Республика мусерпасын
Гимн: Мен тыва мен
Статус республика
Ыджытжык регион Сибир федерал кытш
Канму Роч Федерация
Аркман кад 1944' октяб 11' лунö
Янсалöм 2 каркытш, 12 кожуун
Веськöтлан шöрин Кызыл
Веськöтлан кыввез тыва, роч
Веськöтланын юралісь Шолбан Кара-оол
Ыджыт Хуралын юралісь Кан-оол Даваа

ОТИР

Олiссез (2010 во)
317 056 (0,22 %, 77-öт места)
Олiссезлöн тшöкыта 1,88 морт/км²
Чужанвуж сьöртi тэчас тываэз роччез
Эскан сьöртi тэчас ламаизм

МУ

Мувывтор 168 604 км² (ва - 0,99 %, 21-öт места)

МÖДIК ИНФО

БПЛ (2008 во)
Морт вывся БПЛ
24,4 млрд ш. (80-öт места)
77,0 сюрс ш.
Кад кытш MSK+4 (UTC+8)
Код ISO 3166-2 RU-TY
Индекс FIPS RS79
Телефон код (+7) 394xx
Пошта индекссэз 667000–668999
Автомобиль код 17
[www.gov.tuva.ru Веськöтланлöн сайт]

Канкарыс – Кызыл.

НимПравить

Тыва шусьö сідз тыва отир сьöрті, кöда татöн важысянь олöм и кöда татöн лöсьöтöма аслыс канму.

СтатусПравить

Тыва Республика — Роч Федерация видзантор.

ГеографияПравить

Тыва Республика куйлö Азия шöрын, Асыввыв Сибир лунвылын, Енисей ю йыввезын. Ойвывсянь лунвылö республикаыс нюжалö 420 км кузя, рытвывсянь асыввылö — 630 км.

Ордча муэз: лунвылын да лунвыв-асыввылын — Монгол Отир Республика, ойвыв-асыввылын — с Иркут лапӧв, ойвыв-рытвылын — Хакас Республика, асыввылын — Бурят Республика, Рытвылын — Алтай Республика, ойвылын — Краснояр ладор.

Медкузь ю Тываын — Улуг-Хем (Вылісь Енисей).

Тываыс — керöсаин, татöн кузь да вылын керас лёдззез вежласьöны пыдын котловинаэзкöт.

Климат чорыта континентвывся — тöвнас кöдзыт, абу тöла, котловинаэзын етша лыма. Гожумнас шоныткодь керöссэзын, а котловинаэзын жар. Тöвнас шонтöгыс унажыксö овлö −25 −35 °C; гожумнас +13 +23 °C. Олан понда медлöсялана кад — сёр тулыс да одз ар.

Быдман кадколас 150—160 лун. Мукöдлаын эмöсь пыркынмуэз. Республика мусис 3 млн га вевттьöмöсь суспуа вöррезöн, эта лоö Рочмуись сыспуаиннэзісь 11 %.

Тываын эм уна курорттэз, медыджытэс — бальнеология сьöрті курорт Уш-Бельдир да нятьсьöтан курорт Чедер ты дорын. Туристтэз понда республика кузя лöсьöтöмöсь туёккез Азия шöринöдз. Кызыл дорын эмöсь базаэз Азас да Жарки.

ЯнсалöмПравить

 
Тыва Республика янсалöм

Тыва Республика веськöтлöм могись янсöтöм сідз: кык каркытш да 12 кожуун.

Каррез - Кызыл да Ак-Довурак

Кожууннэз:

  1. Бай-Тайга кожуун
  2. Барыын-Хемчик кожуун
  3. Дзун-Хемчик кожуун
  4. Каа-Хем кожуун
  5. Кызыл кожуун
  6. Монгун-Тайга кожуун
  7. Овюр кожуун
  8. Пий-Хем кожуун
  9. Сут-Холь кожуун
  10. Танды кожуун
  11. Тере-Холь кожуун
  12. Тес-Хем кожуун
  13. Тоджу кожуун
  14. Улуг-Хем кожуун
  15. Чаа-Холь кожуун
  16. Чеди-Холь кожуун
  17. Эрзин кожуун

ОтирПравить

ИсторияПравить

ВеськöтланПравить

Кöзяйство да бытПравить

КультураПравить

ЛыддьöтанПравить

ЫстöттэзПравить

ЫстісяннэзПравить

Шаблон:Сибир федерал кытш