Эманим - кывладын асвына сёрнитор, кöда мыччалö мыйкö, нето кинöскö.

Перем коми кылын эманимыс вежласьӧ лыддян, кӧрталан да асалан сьӧрті. Роч кодьӧм род перем коми кылын абу.

Лыддян вильмӧтны

Унажык сы йылiсь видзöт: Лыддян

Ӧтікӧ лыддян форманас лыддисьӧ эманимыслӧн под.

Унаӧ лыддян артмӧ эз содтасӧн; под помын кӧ петӧ шума шыыс, то эз одзын сія кыкпӧвсасьӧ.

Гижикӧ унаӧ лыддян содтас гижӧны нето -эз нето -ез.

Вариант -эз гижӧны, кӧр эманим помасьӧ:

а) тыргора шыӧн: пуэз, киэз;

б) гозъя чорыт шума шыӧн: кӧззэз, поссэз.

Нія кӧ абуӧсь, гижсьӧ -ез: каннез, кыдззез; керрез, туйез.

Кыдз адззам, помасьӧ кӧ подыс шума шыпасӧн (й-ся), то сія шыпасыс кыдз и шыыс жӧ кыкпӧвсасьӧ.

Ӧтікӧ лыддян Унаӧ лыддян
керку керкуэз
морт морттэз
нянь няннез
вӧв вӧввез
джыдж джыджжез
кай кайез

Кӧрталан вильмӧтны

Унажык сы йылiсь видзöт: Кӧрталан

Перем комиэзлӧн лыддьӧтан кылын эм 17 кӧрталан. Эманимыслӧн форма, кӧдалӧн абу кӧрталан содтас, лыддисьӧ под кӧрталан туйӧ.

Под кӧрталансянь аркмӧны быдкодь содтаса кӧрталаннэз.

Кӧрталан Содтас Ловья эмтор Ловтӧм эмтор
под вӧв ыб
видзан лӧн вӧвлӧн ыблӧн
босьтан лісь вӧвлісь ыблісь
сетан лӧ вӧвлӧ ыблӧ
ветлан ла вӧвла ыбла
керан ӧс, - вӧлӧс ыб
керӧтан ӧн вӧлӧн ыбӧн
ӧтувтан кӧт вӧвкӧт ыбкӧт
торйӧтан тӧг вӧвтӧг ыбтӧг
ордчӧтан ся вӧвся ыбся
олан ын вӧлын ыбын
петан ись (ісь) вӧлісь ыбись
пыран ö вӧлӧ ыбӧ
сибӧтчан лань вӧвлань ыблань
ылынтчан сянь вӧвсянь ыбсянь
вуджан ӧт вӧлӧт ыбӧт
судзан ӧдз вӧлӧдз ыбӧдз

Асалан вильмӧтны

Унажык сы йылiсь видзöт: Асалан

Эмторсӧ (предметсӧ) асалісь вылӧ мыччалӧны асалан содтассэз. Нія то кытшӧмӧсь:

Асалісьлӧн
мортін
Ӧтикӧ лыддян Унаӧ лыддян
1 ö ным
2 ыт ныт
3 ыс ныс

Мыччаланнэз:

  • Асалісьыс ӧтік
  1. : керку-ӧ ‘менам керку’; сой-ӧ ‘менам сой’
  2. -ыт: керку-ыт ‘тэнат керку’; сой-ыт ‘тэнат сой’
  3. -ыс: керку-ыс ‘сылӧн керку’; сой-ыс ‘сылӧн сой’
  • Асаліссес унаӧн:
  1. -ным: керку-ным ‘миян керку’; сой-ным ‘миян сой’
  2. -ныт: керку-ныт ‘тіян керку’; сой-ныт ‘тіян сой’
  3. -ныс: керку-ныс ‘нылӧн керку’; сой-ныс ‘нылӧн сой’

Вежласьӧм вильмӧтны

Унажык сы йылiсь видзöт: Эманимлӧн вежласьӧм

Эманиммез вежласьӧны кык нёж. асалан содтассэзӧн нето нытӧг (с.ш аслаӧмӧн вежласьӧм да сӧстӧм вежласьӧм).

Асалан содтассэз -ыт, -ыс йитчӧны унаӧ лыддян содтаскӧт, да сысянь артмӧны дженыт формаэз: небӧгг-ез-ыс > небӧгг-е-ыс > небӧгг-е-с. Лыддьӧтан кылын сэтшӧм дженыт варианттэз пуктӧны норма туйӧ: пызаннэт, пызаннэс.

Асалан содтассэз йитчӧны и мукӧд кӧрталан содтассэзкӧт, сы коста кыкнан содтасыс петӧны асланыс тодильнӧй формаын (йитчан вариантӧн): ки-си-т (ордч. ки, ки-ись, ки-ыт).

Кӧрталан содтассэзлӧн варианттэз:

кӧрталан мезмыт вариант йитчан вариант мыччалан
керан ӧс ö зонка-öс
зонка-т-ö
керӧтан ӧн на ки-öн
ки-на
пыран ö а керку-ö
керку-а
олан ын а горт-ын
горт-а
петан ись си вöр-ись
вöр-си
ӧтувтан кӧт кӧття (дзир нимвежлассэзкöт)
сибӧтчан лань ланя кар-лань
кар-ланя
ылынтчан сянь cяня посад-сянь
посад-сяня
вуджан ӧт ӧття ыб-öт
ыб-öття
судзан ӧдз ӧдзза клуб-öдз
клуб-öдзза

Асалан содтассэзлӧн варианттэз:

Асалісьлӧн
мортін
Мезмыт вариант Йитчан вариант Мыччалан
1 ö м пань-ö
пань-на-м
2 ыт т чунь-ыт
чунь-т
3 ыс с пызан-ыс
пызан-öття-с


Эманимлӧн формаэз аркмӧтан содтассэз вильмӧтны

-ок (-ёк) — видзӧ небзьӧтан вежӧртас: ваок, туёк, канёк;

-у (-ю) — небзьӧтӧ увтыр ниммесӧ да асторья ниммесӧ: сою, зону, Колю, маму;

-иньӧй (-іньӧй) — шыӧтчӧммезын сідзжӧ видзӧ небзьӧтан вежӧртас: маминьӧй, муиньӧй, ныліньӧй;

-жуг — умӧльтан вежӧртаса содтас: понжуг, керкужуг, туйжуг.