Варсинайс Суоми (регион):Версияэзлӧн торьялӧм

Пытшкӧсыс чышкӧма Пытшкӧсыс содтӧма
MastiBot (сёрни | пуктöм)
невн. r2.7.3) (робот мöдкодьсьöтiс: ko:남서핀란드 지역
EmausBot (сёрни | пуктöм)
невн. r2.7.2+) (Робот: изменение en:Finland Proper на en:Varsinais-Suomi; косметические изменения
Визёк 74:
Варсинайс Суомилöн мувывтор 20 537,76 км², ныись муыс – 10 661,61 км², мушӧрваэз – 247,53 км² да саридз ваэз – 9 628,62 км².
 
Регионісь медвылын чутыс, 163,9 метра [[Сярямяки]], куйлӧ [[Сало]] ді вылісь [[Кикала]]ын <ref>{{Verkkoviite | Osoite = http://www.infoa.fi/lansisuomi/showinfo.php?county=49 | Nimeke = Kiikala | Tekijä = | Tiedostomuoto = | Selite = | Julkaisu = Turisti-infoa - Länsi-Suomen lääni | Ajankohta = | Julkaisupaikka = | Julkaisija = Infoa.fi| Viitattu = 11.11.2008| Kieli = }}</ref><ref>{{Verkkoviite | Osoite = http://kansalaisen.karttapaikka.fi/kartanhaku/paikannimihaku.html?cx=2483867&cy=6706924&scale=16000&tool=siirra&query=hae&hakutapa=paikannimihaku&nimi=S%C3%A4r%C3%A4m%C3%A4ki&osoite=&kunta=Kiikala&isShown=true&lang=FI | Nimeke = Kansalaisen karttapaikka | Tekijä = | Tiedostomuoto = | Selite = | Julkaisu = |Ajankohta = | Julkaisupaikka = | Julkaisija = Maanmittauslaitos | Viitattu =11.11.2008 | Kieli = }}</ref>. Варсинайс Суоми кӧркӧ важын вӧлі саридз увтын. Сэксянь муыс жагӧника лэбӧ, [[Турку архипелаг]]ын островвес ӧнӧдз быдмӧны да содӧны. А сідзту мувевдӧрыс лажмытін, а мусиныс бурачужтана. Финнэз невесь шуӧны Варсинайс Суомисӧ ''финскӧй карчйӧр''ӧн.
 
Мушӧрваэзісь медтӧдсаыс – [[Авраёки (ю)|Авраёки]] ю, кӧдалӧн ольыс важысянь мӧдкодьсьӧтӧм морт киӧн да Суомиас лыддисьӧ асланыс национальнӧй ландшафтӧн <ref>{{Verkkoviite|Osoite=http://www.ymparisto.fi/default.asp?node=686&lan=fi|Nimeke=Kansallismaisemat|Julkaisija=Valtion Ympäristöhallinto|Luettu=23.6.2009}}</ref>. Юыс пондӧтчӧ [[Орипя (коммуна)|Орипя]] мусюррезсянь да котӧртӧ коммунаэз [[Пёвтюя (коммуна)|Пёвтюя]], [[Авра (коммуна)|Авра]], [[Лието (коммуна)|Лието]] да [[Карина (коммуна)|Карина]] пырйӧт Туркуӧ, кытӧн сія усьӧ [[Саристо саридз]]ӧ.
 
Мӧдік юэзісь позьӧ казьтыштны [[Паймионъёки (ю)|Паймионъёки]], [[Халиконъёки (ю)|Халиконъёки]], [[Ускеланъёки (ю)|Ускеланъёки]], [[Кисконъёки-Перниӧнъёки (ю)|Кисконъёки-Перниӧнъёки]], [[Мюняёки (ю)|Мюняёки]], [[Лаёки (ю)|Лаёки]] да [[Сирппуёки (ю)|Сирппуёки]]. Саристо саридзӧ петан юэзісь Паймионъёкилӧн медыджыт ваӧктан.
 
Регионісь медыджыт тыыс – [[Пюхяярви (Сякюлаын)]], кӧдалӧн кузяыс 30 км, а медпаськытіныс 8 км.
Визёк 84:
Быдмӧгсис регион понда тӧдчанажыкӧсь рассэз. [[Тыпу]]а вӧньыс локтӧ Турку архипелагӧдз да Варсинайс Суоми вадӧрӧдз. Турку одзись [[Руйссало]] остров вылын быдмӧны медпаськыт тыпуа вӧррез.
 
Подапӧлӧсыс сідзжӧ регионас медозыр быдӧс Суоми сьӧрті. Финмуын олісь насекомӧйезісь 80 % позьӧ пантавны Варсинайс Суомиын.
 
Но павкӧтлытӧм вӧр-ва регионыс пӧшти эз и коль <ref>{{Verkkoviite | Osoite = http://www.vihreapolku.info/kestava_kehitys/parempia_valintoja_-_turkulaisen_toiminta-_ja_kulutusopas/kuntoillaan_kestavasti_ja_nautitaan_lahiluonnosta | Nimeke = Turun luontokohteet | Tekijä = Turun ammattikorkeakoulu | Viitattu =23.6.2009 | Kieli = }}</ref>. Юэз да важынсянь гӧрӧм муэз ӧтлаын зумыш вадӧррезкӧт лӧсьӧтӧны Варсинайс Суомиын ӧддьӧн аскодя ӧтӧр.
 
Регион лунвылас куйлан [[Турку архипелаг]] тэчӧм невна не 20 000 островись, кӧднаись мукӧдыс ва увтісь чурвидзан иззэз, мукӧдыс паськыт діэз. 4 км²-ся ыджытжык островвез кынымкӧ сотня. Гижӧны, діэзлӧн лыд сьӧрті Саристо саридз сулалӧ пӧ медодзза местаын мирын. Этія мувывторыс, кыдз и Авраёкилӧн ольыс - финнэзлӧн национальнӧй ландшафт. Вӧр-ваыс татӧн ӧткоста зумыш да лышкыт. Аскодяӧсь татӧн небыт ясеняиннэз да чорыт скалаэз. Медодзза [[Салпаусселькя]] нюжалӧ саридзӧ кузь лыаиннэзӧн. Медыджыт ныись [[Парайнен (коммуна)|Парайнен]] коммунаын Корппоись [[Юрмо]]. Мӧд Салапаусселькя нюжалӧ [[Кемиёнсари (коммуна)|Кемиёнсари]] коммунаын Драгфьердісь [[Ӧрё]]ӧн. Лыа діэз вылас быдмӧг да подапӧлӧс богатжыкӧсь да неӧткодьӧсь скалаэзвывся вӧр-ва сьӧрті.<ref>{{Verkkoviite | Osoite = http://www.saaristoon.fi/ | Nimeke = Saaristomeren luonto | Viitattu =23.6.2009 | Kieli = }}</ref>
Визёк 95:
Варсинайс Суомиын 28 коммуна (кунта), кöднаись 11 - каррез. Коммунаэз öтлаöтöмöсь вит районö:
 
* [[Вакка Суоми район]]
* [[Лойма район]]
* [[Сало район]]
* [[Турку район]]
* [[Турунма район]]
 
Варсинайс Суомиись коммунаэз:
Визёк 174:
[[Файл:UtöK05.jpg|thumb|250px|[[Парайнен]] кармуись [[Утё]] ді – регионын да и быдöс Финмуын медлунвывся олана остров]]
 
Варсинайс Суомиын олӧны 460 сюрс морт гӧгӧр. Отир лыд сьӧрті сія сулалӧ Усима да Пирканма бӧрын куимӧт местаын.
 
== История ==
Талуння Варсинайс Суоми шедіс XII векӧ шведдэз увтӧ, кӧр корольныс [[Эрик XI]] локтіс татчӧ вынӧн пыртны отирсӧ Христос вераӧ. Сія ветлӧмсяняс, кӧда вӧлі 1155 нето 1156 годӧ, лыддьӧны христоса кад Финмуын, кӧть археологгез сьӧрті, христосаэз пондӧмась овны татӧн эшӧ одзжык.
 
Сэкся кадӧ ''Финланд''ӧн шуӧмась токӧ талуння регион Варсинайс Суоми (''Подвыв Финму''), сысянь и ӧння нимыс. Сёрӧнжык ''Финланд / Суоми'' нимӧн пондӧмась шуны Швед канмуись быдӧс мувывтор, кытӧн олӧмась финнэзкӧт ӧтувтыра йӧзыс.
 
XIII векӧ татчӧ сувтӧтӧмась медодзза кар – [[Турку]]. Джын сюрсво сія вӧлі медтӧдчана оланін Суомиын. Дзир 1809' во бӧрын, кӧр роччез кыскӧмась шӧринсӧ сэктӧдз тӧдтӧм [[Хельсинки]]ӧ, регионыс ӧштӧма одзза рольсӧ.
1831' годӧ Варсинайс Суомисӧ ӧтлаӧтӧмась [[Сатакунта]]кӧт ӧтласа [[Турку-Пори губерняӧ]]. Этія губерняыс олӧма 1997' воӧдз, кӧр Финмуын провинцияэз гырисьмӧтікӧ татчӧ лӧсьӧтӧмась [[Рытвыв Суоми губерня]].
 
== Веськöтлöм ==
Визёк 197:
Варсинайс Суомиын медуна турист [[2006]] годӧ ветлісӧ то кытчӧ <ref>{{Lehtiviite | Tekijä=Sanna Sevänen | Otsikko=Turku houkutellut aiempaa enemmän matkailijoita | Julkaisu=Turun Sanomat | Vuosi=2007 | Numero=194 | Sivut=20}}</ref>:
* [[Мумима]], Нантали (281 402 вовлісь)
* [[Карибия|Holiday Club Caribia]], Турку (254 318 вовлісь)
* [[Туркуись вичко]] (196 790 вовлісь)
* [[Обуа Ветос & Арс Нова]], Турку (195 708 вовлісь)
* [[Турку изкар]] (133 401 вовлісь)
* [[Seikkailupuisto]], Турку (108 185 вовлісь)
* [[Ruisrock]], Турку (65 999 вовлісь)
* [[Форум Маринум]], Турку (55 864 вовлісь)
* [[Wiurilan kartano]], Халикко (46 000 вовлісь)
* [[Luostarinmäen käsityöläismuseo]], Турку (45 724 вовлісь)
* [[Hiidenlinna]], Сомеро (Сомерниеми) (44 325 вовлісь)
 
== Лыддьöтан ==
* ''Palmunen, Lauri'' (toim.): Varsinais-Suomen käsikirja – Egentliga Finlands handbok. Turku: Varsinais-Suomen liitto, 2009. ISBN 952-5599-43-4. Teoksen verkkoversio (pdf) (viitattu 12.8.2009).
 
== Ыстісяннэз ==
Визёк 224:
[[da:Egentliga Finland]]
[[de:Varsinais-Suomi]]
[[en:Finland ProperVarsinais-Suomi]]
[[eo:Pura Finnlando]]
[[es:Finlandia Propia]]