Тыва (рочӧнжык Тува) – тыва отирлӧн горт му, асъюралан республика, Роч Федерация видзантор, пырӧ Сибир федерал кытшӧ.

Тыва Республика
'Тыва Республика
Республика Тыва
Вужпас
Дӧрапас
Канму Роч Федерация
Гимн Мен тыва мен
Статус республика
Ыджытжык регион Сибир федерал кытш
Янсалӧм 2 каркытш, 12 кожуун
Веськӧтлан шӧрин Кызыл
Аркман кад 1944' октяб 11' лунö' во
Веськöтланын юралісь Шолбан Кара-оол
Ыджыт Хуралын юралісь Кан-оол Даваа
БПЛ (2008 во)
Морт вывся БПЛ
24409100000
76987
Веськöтлан кыввез тыва, роч
Оліссез (2010 во)
317056 (0.22 %, 77-ӧт места)
Оліссезлӧн тшӧкыта 1.88 морт/км²
Чужанвуж сьӧрті тэчас тываэз роччез
Эскан сьӧрті тэчас ламаизм
Мувывтор 168604 км²
(ва - 0,99 %, 21-ӧт места)
Тыва Республика мусерпас
Кад кытш MSK+4 (UTC+8)
Код ISO 3166-2 RU-TY
Индекс FIPS RS79
Телефон код (+7) 394xx
Пошта индекссэз 667000–668999
Автомобиль код 17
[www.gov.tuva.ru Веськöтланлöн сайт]

Канкарыс – Кызыл.

Ним вильмӧтны

Тыва шусьö сідз тыва отир сьöрті, кöда татöн важысянь олöм и кöда татöн лöсьöтöма аслыс канму.

Статус вильмӧтны

Тыва Республика — Роч Федерация видзантор.

География вильмӧтны

Тыва Республика куйлö Азия шöрын, Асыввыв Сибир лунвылын, Енисей ю йыввезын. Ойвывсянь лунвылö республикаыс нюжалö 420 км кузя, рытвывсянь асыввылö — 630 км.

Ордча муэз: лунвылын да лунвыв-асыввылын — Монгол Отир Республика, ойвыв-асыввылын — с Иркут лапӧв, ойвыв-рытвылын — Хакас Республика, асыввылын — Бурят Республика, Рытвылын — Алтай Республика, ойвылын — Краснояр ладор.

Медкузь ю Тываын — Улуг-Хем (Вылісь Енисей).

Тываыс — керöсаин, татöн кузь да вылын керас лёдззез вежласьöны пыдын котловинаэзкöт.

Климат чорыта континентвывся — тöвнас кöдзыт, абу тöла, котловинаэзын етша лыма. Гожумнас шоныткодь керöссэзын, а котловинаэзын жар. Тöвнас шонтöгыс унажыксö овлö −25 −35 °C; гожумнас +13 +23 °C. Олан понда медлöсялана кад — сёр тулыс да одз ар.

Быдман кадколас 150—160 лун. Мукöдлаын эмöсь пыркынмуэз. Республика мусис 3 млн га вевттьöмöсь суспуа вöррезöн, эта лоö Рочмуись сыспуаиннэзісь 11 %.

Тываын эм уна курорттэз, медыджытэс — бальнеология сьöрті курорт Уш-Бельдир да нятьсьöтан курорт Чедер ты дорын. Туристтэз понда республика кузя лöсьöтöмöсь туёккез Азия шöринöдз. Кызыл дорын эмöсь базаэз Азас да Жарки.

Янсалöм вильмӧтны

 
Тыва Республика янсалöм

Тыва Республика веськöтлöм могись янсöтöм сідз: кык каркытш да 12 кожуун.

Каррез - Кызыл да Ак-Довурак

Кожууннэз:

  1. Бай-Тайга кожуун
  2. Барыын-Хемчик кожуун
  3. Дзун-Хемчик кожуун
  4. Каа-Хем кожуун
  5. Кызыл кожуун
  6. Монгун-Тайга кожуун
  7. Овюр кожуун
  8. Пий-Хем кожуун
  9. Сут-Холь кожуун
  10. Танды кожуун
  11. Тере-Холь кожуун
  12. Тес-Хем кожуун
  13. Тоджу кожуун
  14. Улуг-Хем кожуун
  15. Чаа-Холь кожуун
  16. Чеди-Холь кожуун
  17. Эрзин кожуун

Отир вильмӧтны

История вильмӧтны

Веськöтлан вильмӧтны

Кöзяйство да быт вильмӧтны

Культура вильмӧтны

Лыддьöтан вильмӧтны

Ыстöттэз вильмӧтны

Ыстісяннэз вильмӧтны

Шаблон:Сибир федерал кытш